«Δόξα τω ενεργούντι διά σού τοιαύτα τέρατα»

Η Λιτανεία του σεπτού Σκηνώματος του Αγίου Σπυρίδωνος, προστάτη που Νησιού μας, που τελείται την πρώτη Κυριακή του Νοέμβριου (Πρωτοκύριακο) θυμίζει σε όλους μας δύο πράγματα: την σωτηρία του νησιού από την επιδημία της πανώλης με τη θαυμαστή παρέμβαση του Αγίου κατά το 1673 και την διαρκή παρουσία του και προστασία που παρέχει στον κερκυραϊκό λαό αλλά και σε κάθε πιστό που τον επικαλείται.

Άγιοι Ανάργυροι

Τιμά η Εκκλησία μας σήμερα, αδελφοί μου, και εορτάζει την μνήμη των Αγίων Αναργύρων Ιατρών Κοσμά και Δαμιανού. Των δύο Αγίων που αξιώθηκαν από τον Θεό να έχουν το μεγάλο χάρισμα της ιάσεως. Μιας ιάσεως που ενεργείται θαυματουργικά και με την θεϊκή επέμβαση θεραπεύει κάθε ασθένεια που ταλαιπωρεί τους ανθρώπους, είτε αυτή είναι ιάσιμη, είτε ανθρωπίνως ανίατη. Και είχαν επίσης την μεγάλη ευγένεια της ψυχής, ώστε να θεραπεύουν τους ανθρώπους χωρίς να εισπράττουν κάποια αμοιβή γι αυτό τους το έργο και την προσφορά. Γι’ αυτό και τους αποκαλούμε Αναργύρους.

Το Πρωτοκύριακο και η τιμή των αγίων

Εορτάζει και πανηγυρίζει η τοπική μας Εκκλησία σήμερα τον Προστάτη και Πολιούχο της Άγιο Σπυρίδωνα, και λιτανεύει το σεπτό του σκήνωμα σε ανάμνηση του θαύματος του 1673, όταν ο Άγιος έσωσε το νησί της Κέρκυρας από την επιδημία της πανώλης, και τον ευχαριστεί για τις αέναες ευεργεσίες του προς τους κατοίκους του και προς τον κόσμο ολόκληρο. Για το πότε ακριβώς άρχισε η επιδημία και πόσο κράτησε, δεν γνωρίζουμε πολλά. Ωστόσο, σύμφωνα με μαρτυρίες της εποχής, σταμάτησε απότομα τις τελευταίες ημέρες του Οκτωβρίου του 1673. Επί τρεις νύκτες οι κάτοικοι έβλεπαν επάνω από τον ναό του Αγίου Σπυρίδωνος τη μορφή του Θαυματουργού Αγίου και Προστάτη τους με το σταυρό στο χέρι να καταδιώκει το θανατικό. Από την ίδια χρονιά καθιερώθηκε η Λιτανεία του σκηνώματος του Αγίου κατά την πρώτη Κυριακή του Νοεμβρίου (Πρωτοκύριακο).

Φιλοδοξίες (μνήμη Αγ. Δημητρίου)

Η γιορτή του Αγίου Μεγαλομάρτυρα Δημητρίου στις 26 του Οκτώβρη φέρνει στη μνήμη μας όλα τα γεγονότα τα σχετικά με τη ζωή και το μαρτύριο αυτού του μεγάλου Αγίου της πατρίδας μας και της Ορθοδοξίας. Πως ήταν νέος και δυναμικός, αξιωματικός του Ρωμαϊκού στρατού, πως μάζευε όλους τους συνομηλίκους του στην περίφημη «Καταφυγή», όπου χωρίς φόβο τους μιλούσε για το Χριστιανισμό και την σωτηρία της ψυχής, πως τον συνέλαβαν και τον φυλάκισαν, αλλά και μέσα από τα σίδερα του κελιού της φυλακής δεν σταμάτησε να διδάσκει τους φίλους του που έρχονταν να τον επισκεφτούν, πως ενθάρρυνε τον μικρόσωμο φίλο του Νέστορα να μονομαχήσει και να νικήσει τον γίγαντα Λυαίο και τελικά με μαρτυρικό θάνατο, κάτω από τα χτυπήματα των ακοντίων των στρατιωτών παρέδωσε την Αγία ψυχή του στα χέρια του Κυρίου και Θεού μας.

Πας ο αιτών λαμβάνει, και ο ζητών ευρίσκει...

Τετάρτη της στ΄ εβδομάδας Λουκά (ια΄, 9-13)

(Ελεύθερη απόδοση της περικοπής:) «Είπε ο Κύριος στους μαθητές Του: να ζητάτε, και θα σας δοθεί· να ψάχνετε και θα βρείτε· να χτυπάτε την θύρα, και θα σας ανοιχθεί. Διότι ο καθένας που ζητά κάτι, το παίρνει· και αυτός που αναζητεί, το βρίσκει· και σε αυτόν που κτυπά, θα ανοιχθεί η θύρα. Υπάρχει κάποιος πατέρας από εσάς, που όταν το παιδί του ζητήσει από αυτόν ψωμί για να φάει, αυτός θα του δώσει πέτρα; ή αν του ζητήσει ψάρι, αντί για ψάρι θα του δώσει φίδι; ή ακόμα αν του ζητήσει αυγό, αυτός θα του δώσει σκορπιό; Αν λοιπόν εσείς, που είσαστε πονηροί άνθρωποι, γνωρίζετε να δίνετε τα ωφέλιμα πράγματα στα παιδιά σας, πολύ περισσότερο ο Πατέρας ο Επουράνιος γνωρίζει και θα δώσει Άγιον Πνεύμα σε αυτούς που του το ζητάνε.»

Γιατί υπάρχει το καλό και το κακό;

[Ότι δεν υπάρχουν δύο αρχές]

Ότι δεν υπάρχουν δύο αρχές, μία αγαθή και μία πονηρή, από αυτό θα το καταλάβουμε: το αγαθό και το πονηρό είναι αντίθετα το ένα με το άλλο και δεν μπορούν να υπάρχουν το ένα μέσα στο άλλο ή και τα δύο μαζί. Το καθένα λοιπόν πρέπει να είναι μέρος του παντός. Επομένως, πρώτα απ΄ όλα περιορίζονται και τα δυο από το όλον, αλλά και το καθένα από μέρος του όλου. Έπειτα, ποιός είναι αυτός που καθορίζει το χώρο του καθενός; γιατί δεν μπορούν να συνυπάρξουν και να συμβιβαστούν από μόνα τους, μιας που το κακό δεν θα ήταν κακό αν είχε ειρηνικές διαθέσεις προς το αγαθό και συμβιβαζόταν μαζί του, ούτε το αγαθό θα ήταν αγαθό αν είχε φιλικές διαθέσεις προς το κακό. Αν λοιπόν κάποιος άλλος όρισε το χώρο του καθενός, τότε εκείνος είναι ο Θεός. Διότι ένα από τα δύο μπορεί να συμβαίνει, ή να συγκρούονται και να φθείρονται μεταξύ τους, ή να υπάρχει κάποιο ενδιάμεσο σημείο, όπου δεν υπάρχει ούτε το καλό ούτε το κακό, ώστε σαν κάποιο όριο να τα διαχωρίζει αναμεταξύ τους. Και τότε δεν θα υπάρχουν δύο, αλλά τρεις αρχές.

Υπάρχει καλός και κακός θεός;

Αγ. Ιωάννου του Δαμασκηνού, Έκφρασις ακριβής της Ορθοδόξου Πίστεως

[Ὅτι οὐ δύο ἀρχαί]

Ὅτι οὐ δύο ἀρχαί͵ μία ἀγαθὴ καὶ μία πονηρά͵ ἐντεῦθεν εἰσόμεθα· ἐναντία γὰρ ἀλλήλοις τὸ ἀγαθὸν καὶ τὸ πονηρὸν καὶ ἀλλήλων φθαρτικὰ καὶ ἐν ἀλλήλοις ἢ σὺν ἀλλήλοις οὐχ ὑφιστάμενα. Ἐν μέρει τοίνυν τούτων ἕκαστον ἔσται τοῦ παντός. Καὶ πρῶτον μὲν περιγραφήσονται οὐχ ὑπὸ τοῦ παντὸς μόνον͵ ἀλλὰ καὶ ὑπὸ μέρους τοῦ παντὸς τούτων ἕκαστον. Ἔπειτα τίς ὁ τὴν χώραν ἑκάστῳ ἀποτεμόμενος; Οὐ γὰρ ἀλλήλοις συνενεχθῆναι καὶ συμβιβασθῆναι φήσουσιν͵ ἐπεὶ οὐ κακὸν τὸ κακὸν εἰρήνην ἄγον πρὸς τὸ ἀγαθόν τε συμβιβαζόμενον͵ οὐδ΄ ἀγαθὸν τὸ ἀγαθὸν πρὸς τὸ κακὸν φιλικῶς διακείμενον. Εἰ δὲ ἕτερος τούτων ἑκάστῳ τὴν οἰκείαν ἀφώρισε διατριβήν͵ ἐκεῖνος μᾶλλον ἔσται θεός. Ἀνάγκη δὲ καὶ δυοῖν θάτερον ἢ ἅπτεσθαι καὶ φθείρειν ἀλλήλους ἢ εἶναί τι μέσον͵ ἐν ᾧ οὐδὲ τὸ ἀγαθὸν οὐδὲ τὸ κακὸν ἔσται͵ ὥσπερ τι διάφραγμα διεῖργον ἐξ ἀλλήλων ἀμφότερα. Καὶ οὐκέτι δύο͵ ἀλλὰ τρεῖς ἀρχαὶ ἔσονται.

«Δεν έχει νόημα να τρέχεις, όταν ξεκινάς από λάθος αφετηρία»

Έχω μια αδυναμία στους τοίχους. Όχι στους κανονικούς, αλλά σ΄ εκείνους που κάποια άγνωστα χέρια χάλασαν την ομοιόμορφη -μονόχρωμη πάντα- όψη τους με λέξεις και σχήματα που δεν έχουν προσχεδιαστεί (όπως τα προεκλογικά συνθήματα), αλλά πήραν την μορφή τους κατευθείαν στο σοβά, από κάποια άγνωστα χέρια που διάλεξαν αυτό τον τρόπο να διαδηλώσουν τις σκέψεις τους. Graffiti πολύπλοκα, που χρειάζεται αρκετή παρατηρητικότητα για να αποκρυπτογραφήσεις το μήνυμα, κι άλλοτε λέξεις απλές, με μαύρα γράμματα, που άλλοτε κάνουν τους ανθρώπους ν΄ αγανακτούν κι άλλοτε να γυρνούν το κεφάλι τους με ντροπή.

Μ. Βασίλειος: πρέπει να καταφεύγουμε στους ιατρούς;

Εἰ τοῖς ἐκ τῆς ἰατρικῆς κεχρῆσθαι κατὰ σκοπόν ἐστι τῆς εὐσεβείας.

Ὥσπερ ἑκάστη τῶν τεχνῶν βοήθεια ἡμῖν πρὸς τὸ τῆς φύσεως ἀσθενὲς ὑπὸ τοῦ Θεοῦ κεχάρισται͵ οἷον γεωργία μὲν͵ ἐπειδὴ οὐκ ἐξαρκεῖ τὰ αὐτομάτως ἐκ τῆς γῆς φυόμενα πρὸς τὴν τῶν χρειῶν παραμυθίαν· ὑφαντικὴ δὲ͵ ἐπειδὴ ἀναγκαία ἡ τῶν σκεπασμάτων χρεία πρός τε τὸ εὔσχημον καὶ τὰς ἀπὸ τοῦ ἀέρος βλάβας͵ καὶ οἰκοδομικὴ ὁμοίως· οὕτω καὶ ἰατρική. Ἐπειδὴ τὸ ἐμπαθὲς ἡμῶν σῶμα ποικίλαις βλάβαις͵ ταῖς τε ἔξωθεν προσπιπτούσαις καὶ ταῖς ἔνδοθεν ἀπὸ τροφῶν συνισταμέναις͵ ὑπόκειται͵ καὶ πλεονασμοῖς καὶ ἐλλείψεσι καταπονεῖται͵ ἡ ἰατρικὴ τέχνη εἰς τύπον τῆς κατὰ ψυχὴν θεραπείας τὴν ἀπόθεσιν τοῦ περισσοῦ͵ καὶ τὴν τοῦ λείποντος πρόσθεσιν ὑποτιθεμένη ὑπὸ τοῦ πᾶσαν ἡμῖν τὴν ζωὴν οἰκονομοῦντος Θεοῦ συγκεχώρηται.

"Δωσ΄ μου ένα δώρο, χαμογέλασε…"

Αυτός ο στίχος, ξεπήδησε λες μέσα από το ραδιόφωνο, άφησε τα υπόλοιπα λόγια, ακόμα και τη μουσική του τραγουδιού, και τριγύριζε για πολλή ώρα στο δωμάτιο… ο Χάρης έμεινε με το βιβλίο ανοιχτό, να χαζεύει μια τις φωτογραφίες πάνω στο ράφι της βιβλιοθήκης του, μια τις αφίσες στον τοίχο, ακόμα κι εκείνο το ελικοπτεράκι, το ξεχασμένο σχεδόν στο επάνω ράφι. Για πρώτη φορά, το δωμάτιο του φάνηκε διαφορετικό, πιο φωτεινό. Λες και το τραγούδι να μετάδωσε κάτι στον αέρα, κι όλα άρχισαν να του χαμογελούν. Ξέχασε ακόμα και το άγχος του, να προλάβει τα μαθήματα, το φροντιστήριο, τα Αγγλικά, τη μουσική…

Αγ. Ιωάννου Χρυσοστόμου: "Μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι"

“Μακάριοι οἱ πτωχοὶ τῷ πνεύματι͵ ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν”. Τί ἐστιν͵ “Οἱ πτωχοὶ τῷ πνεύματι”; Οἱ ταπεινοὶ καὶ συντετριμμένοι τὴν διάνοιαν. Πνεῦμα γὰρ ἐνταῦθα τὴν ψυχὴν καὶ τὴν προαίρεσιν εἴρηκεν. Ἐπειδὴ γάρ εἰσι πολλοὶ ταπεινοὶ͵ οὐχ ἑκόντες͵ ἀλλ΄ ὑπὸ τῆς τῶν πραγμάτων ἀνάγκης βιαζόμενοι͵ ἀφεὶς ἐκείνους (οὐδὲ γὰρ ἂν εἴη τοῦτο ἐγκώμιον)͵ τοὺς ἀπὸ προαιρέσεως ἑαυτοὺς ταπεινοῦντας καὶ καταστέλλοντας μακαρίζει πρώτους. Καὶ τίνος ἕνεκεν οὐκ εἶπεν͵ Οἱ ταπεινοὶ͵ ἀλλ΄͵ “Οἱ πτωχοί”; Ὅτι τοῦτο ἐκείνου πλέον. Τοὺς γὰρ κατεπτηχότας ἐνταῦθά φησι͵ καὶ τρέμοντας τοῦ Θεοῦ τὰ ἐπιτάγματα͵ οὓς καὶ διὰ Ἡσαΐου τοῦ προφήτου σφόδρα ἀποδεχόμενος ὁ Θεὸς͵ ἔλεγεν· “Ἐπὶ τίνα ἐπιβλέψω͵ ἀλλ΄ ἢ ἐπὶ τὸν πρᾶον καὶ ἡσύχιον͵ καὶ τρέμοντά μου τοὺς λόγους;”

Κρίση ταυτότητας ή κρίση πολιτισμού;

Η πρόσφατη κρίση στη Γαλλία*, που εκδηλώθηκε με τις μαζικές και πολυήμερες εξεγέρσεις σε όλες σχεδόν τις πόλεις της χώρας και ανάγκασε την γαλλική κυβέρνηση να θέσει τη χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης για τρεις μήνες, παρά την αποκλιμάκωση των γεγονότων, κίνησε ερωτηματικά για το ενδεχόμενο τέτοιων γεγονότων και στη χώρα μας, με δεδομένο τον μεγάλο αριθμό μεταναστών που έχουν συγκεντρωθεί στα μεγάλα αστικά κέντρα και κυρίως στην Αττική.

Γιατί εκκλησιάζομαι;

γιατί η Εκκλησία είναι τόπος προσευχής, εκεί όπου αισθανόμαστε πιο κοντά στο Θεό, εκεί που καταφεύγουμε σε κάποια δύσκολη στιγμή για να καταθέσουμε την ελπίδα μας, να ανάψουμε ένα κερί, να αφήσουμε την καρδιά μας να μιλήσει, να αφήσουμε ένα δάκρυ να κυλήσει.

Ενορία: Θεωρία και πράξη

(Ομιλία - εισήγηση στο Ιερατικό Συνέδριο της Ι. Μητροπόλεως Κερκύρας και Παξών, 10-9-2009)

Σεβασμιώτατε, 

Αγαπητοί και σεβαστοί εν Χριστώ αδελφοί και πατέρες,

Το να μιλήσει κανείς για την Ενορία μέσα στη σύγχρονη κοινωνική πραγματικότητα και κυρίως για τις προοπτικές και τις πρακτικές που στοχεύουν στην πραγμάτωση της Εκκλησίας στον κόσμο, είναι ίσως εγχείρημα δύσκολο. Όπως άλλωστε δύσκολο είναι και το να μιλήσει κανείς στους ανθρώπους σήμερα για το Χριστό και για τη σημασία της εν Χριστώ ζωής και πολιτείας. Ωστόσο αναγνωρίζουμε όλοι μας ότι όπως η οικογένεια αποτελεί το κύτταρο της κοινωνίας, έτσι και η Ενορία είναι το κύτταρο της Εκκλησίας. Είναι επομένως ανάγκη να γνωρίζουμε πρώτα εμείς, που έχουμε ταχθεί στη διακονία του λαού του Θεού, αλλά και να είμαστε σε θέση να εκφράζουμε γύρω μας το Μυστήριο της Εκκλησίας, και να το κάνουμε εμφανές μέσα από την ιερατική μας διακονία. Είναι ανάγκη να κατανοήσουμε τι σημαίνει Ενορία και στη συνέχεια να το κάνουμε πράξη, και αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να υπερβούμε τα προβλήματα που καθημερινά αντιμετωπίζουμε, αλλά και για να ελκύσουμε τον κόσμο στο Χριστό και στην Εκκλησία Του, έργο δύσκολο σε μια εποχή που το μήνυμα του Ευαγγελίου φαντάζει ως ιδιωτική υπόθεση αν όχι σαν ουτοπία.

Ανώτερες Εκκλησιαστικές Σχολές: Η ευκαιρία που δεν πρέπει να χαθεί

Η ευκαιρία που ουσιαστικά δίνεται στην Εκκλησία, με την ανωτατοποίηση των Ανωτέρων Εκκλησιαστικών Σχολών, θα πρέπει να μας απασχολήσει πάνω σε συγκεκριμένα ερωτήματα, με απώτερο στόχο την βελτίωση του μορφωτικού επιπέδου των κληρικών της Ελλάδας, κατά κύριο λόγο, και της προσφοράς τους στην κοινωνία, όπως διαμορφώνεται στο σύγχρονο γίγνεσθαι.

Οι αντιρρήσεις ορισμένων, είτε από τον ακαδημαϊκό είτε από τον πολιτικό χώρο, δεν χρειάζεται απόδειξη να καταλάβουμε ότι προέρχονται από συγκεκριμένες τοποθετήσεις ιδεολογικού χαρακτήρα απέναντι στην Εκκλησία, είτε από τον φόβο μήπως οι Θεολογικές Σχολές χάσουν το κύρος ή την αυθεντία τους, καθότι και οι Εκκλησιαστικές Σχολές είναι θεολογικού και ποιμαντικού χαρακτήρα.

Γιατί προσεύχομαι;

• γιατί η ζωή μου ολόκληρη βρίσκεται στα χέρια του Θεού. Γιατί με τη θέλησή Του υπάρχω, ζω και αναπνέω.

• γιατί η προσευχή είναι επικοινωνία με τον Θεό, με την υπέρτατη Αγάπη, μέσα από την οποία αντλώ δύναμη να ατενίζω το μέλλον με αισιοδοξία και να μοιράζω φωτεινά χαμόγελα γύρω μου.

Πίστη, Ελπίδα, αγάπη

Μελετώντας τους βίους και τα μαρτύρια των Αγίων Μαρτύρων της Εκκλησίας μας διακρίνουμε κάποια κοινά χαρακτηριστικά όπως τη σταθερή πίστη τους στο Χριστό, την καρτερικότητα σε κάθε είδους βασανιστήρια- τά οποία πολλές φορές δέν μπορούν να τους βλάψουν ούτε στο σώμα- την θαυματουργική Χάρη του Θεού που τους σκεπάζει καί τους ενισχύει, αλλά καί τήν πορωμένη συνείδηση των αυτοκρατόρων, τη θηριώδη μανία των δημίων καί τήν πέτρινη καρδιά τους που δεν κατανοεί και δε συγκινείται.

Υπάρχει αγάπη υπέρ το δέον;

Η ανάγκη ν’ αγαπάμε και να μας αγαπάν οι άλλοι είναι έμφυτη στον άνθρωπο. Είναι στοιχείο της φύσης μας, της πλασμένης από αγάπη κατ΄ εικόνα και καθ’ ομοίωση του Θεού, που είναι αγάπη! Δεν υπάρχει άνθρωπος που να μην αγαπά ή να μην αγαπιέται. Οι εξαιρέσεις σίγουρα αποτελούν νοσηρά φαινόμενα. Το ερώτημα που συχνά τίθεται είναι το πόσο θα πρέπει ν΄ αγαπάμε, αν υπάρχει όριο στην αγάπη, αν υπάρχει τελικά αγάπη υπέρ το δέον.

Το πνεύμα της αληθείας

Όσο σημαντική είναι η παρουσία του Χριστού στη γη, το Πάθος και η Ανάστασή Του, άλλο τόσο είναι και η Πεντηκοστή, η έλευση του Αγίου Πνεύματος στους αποστόλους και η παρουσία του στην Εκκλησία μέχρι και σήμερα. Γιατί έχει την ιδιότητα να προσφέρει ένα μεγάλο αγαθό στον άνθρωπο: την ενότητα, που καθημερινά χάνουμε απομακρυνόμενοι από τον Θεό και κυρίως από τον συνάνθρωπό μας.

Κυριακή ΣΤ’ Λουκά

(Λουκ. 8, 27-39)

Μεστή η διήγηση του σημερινού Ευαγγελίου και γεμάτη διδάγματα. Η ιστορία είναι λίγο – πολύ γνωστή σε όλους: φτάνοντας ο Κύριος σε μία πόλη, στη χώρα των Γεργεσηνών, συναντά έναν άνθρωπο δαιμονισμένο που δεν φορούσε ρούχα και περιφέρονταν σαν αγρίμι στις ερημιές. Τα δαιμόνια αμέσως αναγνωρίζουν τον Θεό στο πρόσωπο του Χριστού, και ζητούν από αυτόν να μην τα εξορίσει στην άβυσσο, αλλά να τους επιτρέψει να εισέλθουν σε μια αγέλη χοίρων. Έτσι και έγινε, και ευθύς οι χοίροι έπεσαν με ορμή στον γκρεμό και σκοτώθηκαν. Όταν μαθεύτηκε το γεγονός στην πόλη, βγήκαν οι κάτοικοι να δουν το θαύμα με τα ίδια τους τα μάτια, και βρήκαν τον πριν δαιμονισμένο ήρεμο και ντυμένο να κάθεται κοντά στα πόδια του Ιησού και να ακούει ευλαβικά τους λόγους Του. Ωστόσο, αντί να θαυμάσουν και να πιστέψουν στη μεγαλοσύνη του Θεού, εκείνοι κυριευμένοι από φόβο ζήτησαν από το Χριστό να φύγει μακριά από τη χώρα τους. Μόνος ο πριν δαιμονισμένος παρακαλούσε τον Κύριο να τον πάρει μαζί Του, ο Ιησούς όμως του είπε να επιστρέψει στο σπίτι του και να διηγείται σε όλους το θαύμα που τού έκανε ο Θεός.

Μνήμη Ευαγγελιστού Λουκά (18 Οκτωβρίου)

(Λουκ. 10, 16-21)

Ένα στιγμιότυπο από τη ζωή του Κυρίου μας και την αποστολή των μαθητών Του να διδάξουν στον κόσμο, μάς περιγράφει η σημερινή Ευαγγελική περικοπή, μιας και εορτάζουμε τη μνήμη του αγίου εαγγελιστού Λουκά. Και από τη διήγηση αυτή τρία είναι τα κυριότερα σημεία, που αντανακλούν άμεσα και στη δική μας κλίση και ιδιότητα ως μαθητών του Χριστού.

ΛΟΓΟΣ ΣΤΗ ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

(Λόγος που εκφωνήθηκε από τον αρχιμ Χερουβείμ Βελέτζα στις 24-12-2004 στον Ι. Ν. Αγίου Σπυρίδωνος Κέρκυρας, στον Εσπερινό της εορτής των Χριστουγέννων.)

«Λαθών ετέχθης υπό τό Σπήλαιον, αλλ' ουρανός σε πάσιν εκήρυξεν, ώσπερ στόμα, τόν Αστέρα προβαλλόμενος Σωτήρ, Καί Μάγους σοι προσήνεγκεν, εν πίστει προσκυνούντάς σε, μεθ' ών ελέησον ημάς.»

Τον μυστικό Επισκέπτη, τον Επουράνιο Βασιλέα, τον Δημιουργό πάσης της κτίσεως, τον συνομιλητή του Αδάμ στον Παράδεισο, τον σαρκωθέντα Λόγο του Θεού και κοινωνό και πάλι των ανθρώπων δοξάζουμε και προσκυνούμε και υμνούμε σήμερα μαζί με τους Μάγους, τους Ποιμένες και τους Αγγέλους,

Κυριακή Δ' Λουκά [ΤΟΥ ΣΠΟΡΕΩΣ]

(Λουκ 8, 5-15)

Η παραβολή του Σπορέως, που ακούσαμε στη σημερινή ευαγγελική περικοπή, είναι λίγο-πολύ γνωστή σε όλους μας. Ο Κύριος μιλά για το γεωργό εκείνο που πήγε στο χωράφι του για τη σπορά, και άλλοι σπόροι έπεσαν στο δρόμο και πήγαν χαμένοι, αφού καταπατήθηκαν από τους περαστικούς και έγιναν τροφή των πουλιών, άλλοι έπεσαν επάνω στις πέτρες, και μόλις φύτρωσαν λίγο αμέσως ξεράθηκαν, επειδή δεν υπήρχε ούτε χώμα ούτε υγρασία. Άλλοι πάλι έπεσαν σε μέρος γεμάτο αγκάθια, τα οποία έπνιξαν τα νεόφυτα βλαστάρια, και εκείνοι τέλος που έπεσαν στην εύφορη γη, και αναπτύχθηκαν τα φυτά και απέδωσαν καρπό εκατονταπλάσιο.

Πάντα υπάρχει μετάνοια!

Συχνά αναλογιζόμενοι το μέγεθος και το πλήθος των αμαρτιών μας, την απόσταση και το χάσμα που εμείς οι ίδιοι δημιουργήσαμε και μας χωρίζει από το Θεό, νοιώθουμε αδύναμοι να κινηθούμε προς την κατεύθυνση που θα θέσει τέρμα σ’ αυτή την οδυνηρή κατάσταση και θα αποκαταστήσει στην προηγούμενη γαλήνη στην καρδιά μας.

Έτσι ακριβώς ένοιωθε μέσα της και η Ταϊσία*. Ήταν κοπέλα με χριστιανικές αρχές. Όταν πριν από χρόνια πέθαναν οι γονείς της διέθεσε την περιουσία της για την διακονία των πατέρων της ερήμου και συχνά τους φιλοξενούσε στο σπίτι της. Έπειτα όμως, αφού ξόδεψε όσα είχε, έπεσε σε στέρηση. Και στη δύσκολη στιγμή που βρέθηκε δεν κατάλαβε τις προθέσεις των σκοτεινών ανθρώπων που την πλησίασαν. Έτσι άρχισε να ζει αμαρτωλά, ώσπου κατάντησε και σε πορνείο. Και στην αρχή βέβαια η γεύση της αμαρτίας ήταν γλυκιά. Σύντομα όμως μεταβλήθηκε σε πίκρα και οδύνη. Τότε η ψυχή καταλαβαίνει πως έχασε την ελευθερία της. Νοιώθει εγκλωβισμένη. Αναζητά διεξόδους και νοσταλγεί το παρελθόν. Εύχεται τα μέχρι τώρα γεγονότα να μην είχαν συμβεί. Ή να μπορούσε να γύριζε πίσω στο χρόνο και να μην έκανε τα προηγούμενα σφάλματα. Γιατί τώρα…. Τώρα πια μάλλον είναι αργά …

Κυριακή Β’ Λουκά

Σήμερα ο Κύριος μάς ομιλεί, μέσα από την περικοπή του Ευαγγελίου του Λουκά, για την εντολή της αγάπης. Και ξεκινά προτέποντάς μας να συμπεριφερόμαστε στους συνανθρώπους μας όπως ακριβώς επιθυμούμε και οι άλλοι να συμπεριφέρονται προς εμάς, δηλαδή μας λέει ότι αν θέλουμε οι άνθρωποι να μάς αγαπάνε, να μάς σέβονται, να μάς συγχωρούν, τότε κι εμείς πρώτοι θα πρέπει να είμαστε άνθρωποι της αγάπης. Γιατί, συνεχίζει, αν αγαπάτε αυτούς που σας αγαπούν, όπως κάνουν οι αμαρτωλοί, και κάνετε καλό μόνο σε εκείνους που σας φέρονται καλά, τότε μέσα σας δεν υπάρχει η χάρις του Θεού. Αν δανείζετε σ’ εκείνους από τους οποίους περιμένετε να έχετε απολαβές, όπως κάνουν οι αμαρτωλοί, τότε η αγάπη γίνεται αντικείμενο δοσοληψίας, τότε η φιλανθρωπία είναι ιδιοτελής, τότε δεν υπάρχει αγάπη, αλλά συμφέρον και εγωισμός. Γι αυτό, πάλι μας προτρέπει, να αγαπάτε τους εχθρούς σας, και να πράττετε το αγαθό και να δανείζετε χωρίς να περιμένετε σε καμία ανταπόδοση, και τότε ο μισθός σας θα είναι πολύς, και θα είστε γνήσια παιδιά του Υψίστου, μιας που ο ίδιος ο Θεός ευεργετεί ακόμα και τους αχάριστους και πονηρούς ανθρώπους. Να είστε ελεήμονες, καταλήγει στο λόγο Του ο Χριστός, όπως ελεήμων είναι και ο Πατέρας σας.

Η Έβδομη Οικουμενική Σύνοδος

Οι Ιερές Εικόνες, όπως άλλωστε αποδεικνύεται από τα αρχαιολογικά ευρήματα, διαδόθηκαν από τους πρώτους αιώνες του Χριστιανισμού, πρώτα βέβαια με την απλή μορφή των συμβόλων και αργότερα, όταν πια κατέπαυσε η απειλή των διωγμών, με σαφείς μορφές και παραστάσεις. Κάποιοι χριστιανοί, επηρεασμένοι από την ειδωλολατρική παράδοση και πρακτική, νόμιζαν πως οι εικόνες είναι σαν τα είδωλα. Έτσι, μερικοί από αυτούς τις λάτρευαν με έναν τρόπο παγανιστικό, ειδωλολατρικό, φτάνοντας μάλιστα στο σημείο να αντικαθιστούν την Θεία Κοινωνία με ξύσματα από τα υλικά των εικόνων που τα διέλυαν στο νερό. Οι άλλοι, βλέποντας αυτές τις ακρότητες, τις απέρριπταν.

Η Τέταρτη Οικουμενική Σύνοδος

Ο λεγόμενος «διάλογος» με τους Αντιχαλκηδόνιους, δηλαδή τους Χριστιανούς εκείνους που δεν δέχονται την Δ΄Οικουμενική Σύνοδο (που συνήλθε στην Χαλκηδόνα), φέρνει στο προσκήνιο και καθιστά επίκαιρα τα γεγονότα και κυρίως την Δογματική Θεολογία αυτής της Συνόδου. Έχουν διατυπωθεί από στόματα ορθοδόξων θεολόγων ότι οι Πατέρες της Δ΄ Οικουμενικής Συνόδου δεν εδογμάτισαν καλώς και άδικα κατεδίκασαν τον Ευτυχή και τον Διόσκορο· άλλοι λένε πως οι αντιχαλκηδόνιοι πιστεύουν ακριβώς ό,τι και οι Ορθόδοξοι, μόνο που διατυπώνουν με διαφορετικό τρόπο τα ίδια νοήματα· προτείνουν μάλιστα και άμεση ένωση μαζί τους, ως αποκατάσταση της «αδικίας» και της αποσχίσεώς τους επί τόσους αιώνες από το σώμα της Αγιωτάτης μας Εκκλησίας. Προσευχόμαστε βέβαια πάντοτε στον Κύριο «υπέρ της των πάντων ενώσεως», και οπωσδήποτε επιθυμούμε την ένωση με τους αδελφούς μας αντιχαλκηδονίους (Κόπτες ή Μονοφυσίτες της Αιγύπτου κλπ), από τη στιγμή όμως που θα αποδεχθούν ακαινοτόμητο και απαράλλακτη την Ορθόδοξη Θεολογία στο σύνολό της, και όχι ύστερα από υποχωρήσεις και αναθεωρήσεις των δογμάτων που μας παρέδωσαν οι Αγιώτατοι Πατέρες της Εκκλησίας μας. Ας δούμε όμως τα πράγματα με την σειρά:

Η Τρίτη Οικουμενική Σύνοδος

Οι Θεολογικές τάσεις

Με την Β΄ Οικουμενική Σύνοδο έκλεισε ο κύκλος των θεολογικών συζητήσεων περί της Αγίας Τριάδος και αποσαφηνίστηκε η φύση, η ουσία και ο σωτήριος ρόλος των προσώπων που την απαρτίζουν. Ο Άρειος, όπως είδαμε, πίστευε πως ο Χριστός είναι ένα κράμμα που αποτελείται από τον κτιστό Υιό και Λόγο του Θεού και από το ορατό υλικό σαρκικό σώμα. Οι Πατέρες βέβαια στην Α΄ Οικουμενική Σύνοδο κατέδειξαν την Θεότητα του Υιού και την ένωσή Του με την ανθρώπινη φύση ως ψυχοσωματική οντότητα. Ο Ιησούς Χριστός είναι τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος. Για την εξήγηση όμως των ανθρωπίνων ιδιοτήτων του Χριστού, δηλαδή ότι πείνασε, δίψασε, ταράχτηκε, λυπήθηκε, χάρηκε κλπ, ακολουθήθηκαν δύο τάσεις, δημιουργώντας παράλληλα και δύο σχολές-παραδόσεις. Η μία απέδιδε όλες τις ανθρώπινες ιδιότητες του Χριστού στην ανθρώπινη φύση του («άνθρωπος») και όλες τις θεϊκές στην Θεία φύση του («Λόγος»), δίνοντας έτσι εξαιρετική έμφαση στη δυαδικότητα των φύσεών του. Η άλλη, απέδιδε όλες τις ιδιότητες του Χριστού στον Λόγο (ως πρόσωπο), θεωρώντας τις ανθρώπινες ιδιότητές του ως χαρακτηριστικές της ανθρώπινης φύσης του («σάρξ») και όλες τις θεϊκές της Θείας φύσης του, δίνοντας έτσι εξαιρετική έμφαση στην ενότητα του προσώπου του. Και οι δύο ερμηνείες («Λόγος –άνθρωπος» και «Λόγος –σάρξ», όπως αντίστοιχα αποκαλούνται στην Θεολογία) εξέφρασαν ορθά την ορθόδοξη θέση, κάτω όμως από εσφαλμένες προϋποθέσεις οδήγησαν σε αιρετικές διδασκαλίες.

Η Δεύτερη Οικουμενική Σύνοδος

Μετά τη Νίκαια

Με την Α΄ Οικουμενική Σύνοδο, όπως είδαμε στο προηγούμενο σημείωμα, τέθηκαν οι βάσεις του Τριαδικού Δόγματος και αποσαφηνίστηκε η φύση, η ουσία και ο σωτήριος ρόλος του σαρκωθέντος Υιού του Θεού, του Κυρίου Ιησού Χριστού. Εντούτοις, έπρεπε να παρέλθουν αρκετές δεκαετίες ταραχών. Διότι η καταδίκη της αίρεσης δεν σημαίνει και αυτόματη αποβολή κάθε πλανημένης ιδέας. Οι αρειανίζοντες προσπαθούσαν είτε να υπερισχύσουν των Ορθοδόξων, στηριζόμενοι στον πολιτικό παράγοντα, είτε να συγκεράσουν το δόγμα της Νικαίας με τις βασικές αρχές της αρειανικής αιρέσεως, δημιουργώντας έτσι νέες αιρετικές ομάδες, παρακλάδια και παραλλαγές του αρειανισμού. Σε μια τέτοια ομάδα, τους ‘Ομοιουσιανούς’, ανήκε και ο επίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως Μακεδόνιος (343-360), που χαρακτήριζε το Άγιον Πνεύμα ως αγγελοειδές κτίσμα, το πρώτο και διαπρεπέστερο δημιούργημα του Υιού. Οι οπαδοί του, αλλά και στη συνέχεια όλοι όσοι ακολούθησαν τη διδασκαλία του, ονομάζονταν Μακεδονιανοί ή «Πνευματομάχοι», επειδή αρνούνταν την θεότητα και αϊδιότητα του Αγίου Πνεύματος, υποβιβάζοντάς το σε κτίσμα, έφθασαν δε και στο σημείο να πρεσβεύουν ότι το Άγιο Πνεύμα είχε σαρκωθεί στο πρόσωπο του Μελχισεδέκ πολύ πριν την ενσάρκωση του Υιού του Θεού στο πρόσωπο του Θεανθρώπου Ιησού Χριστού.

Η Πρὠτη Οικουμενίκή Σύνοδος

1. Τα πρίν

Από τους πρώτους χρόνους, ακόμα από την εποχή των αποστόλων, διαπιστώνονται διαφοροποιήσεις πάνω σε διάφορα ζητήματα πρακτικής ή ερμηνευτικής φύσεως. Κατά την περίοδο των διωγμών η χριστιανική πίστη έπρεπε να προσδιοριστεί και να διατυπωθεί προς τα έξω, αντικρούοντας τις μομφές που οι ειδωλολάτρες της επέρριπταν. Έτσι οι Απολογητές χρησιμοποίησαν στα συγγράμματά τους την ελληνική φιλοσοφία, όχι για να προσδώσουν στο χριστιανισμό φιλοσοφική υφή και να τον περιορίσουν σε ένα ιδεολόγημα, αλλά για να μεταφέρουν τον Ευαγγελικό λόγο με μια μορφή πιο κατανοητή στον Ελληνικό (με την έννοια του πνευματικού υπόβαθρου) κόσμο. Από τη στιγμή όμως που η ελληνική φιλοσοφία επιχειρήθηκε να ταυτιστεί με την Θεολογία, άρχισαν να διαμορφώνονται οι πρώτες αιρέσεις, άλλες επηρεασμένες από την αριστοτελική και άλλες από τη στωική φιλοσοφία.

Τι εστίν αλήθεια;

Τραγικό το ερώτημα του Πιλάτου προς τον Χριστό, όσο και αποκαλυπτικό. Ο ηγεμόνας, σε μια κρίση ειλικρίνειας ρωτά τον κρινόμενο: Τι εστίν αλήθεια; Αποκαλυπτικό, γιατί φανερώνει το σκοτάδι του ψεύδους που κυβερνά τον κόσμο, ακόμα και αυτούς που κατέχουν την εξουσία και υποτίθεται πως είναι οι οδηγοί των λαών. Γιατί δείχνει την αδυναμία της κοσμοκράτειρας Ρώμης, που σε μια πορεία πτωτική θεοποιούσε ακόμα και τον αυτοκράτορα, αγωνιζόμενη να στηριχτεί σε όνειρα απατηλά. Τραγικό, γιατί ανακρίνει ο διοικητής τον Βασιλέα, ρωτά την Αλήθεια τι εστίν αλήθεια, αδυνατώντας να διακρίνει την ουσία από το φαινόμενο…

Ζησε τη μερα σου σαν να΄ναι η τελευταια

Μαύρη μπογιά σε λευκό φόντο. Άγνωστο χέρι σε νυχτερινή έξοδο χάλασε την μονοτονία του τοίχου. Άσπρο και μαύρο σε πλήρη αντίθεση. Όπως η ζωή, η νύχτα και η μέρα, οι σκέψεις του άγνωστου που έγραψε στον τοίχο, αντιπροσωπεύοντας μια ολόκληρη κοινωνία.

Η σκέψη μου πηγαίνει στο γιατί, στο νόημα της επιγραφής. Ταλαντεύεται ανάμεσα στο άσπρο και το μαύρο, τους δύο τρόπους που μπορεί κανείς να την διαβάσει. Πόσοι άραγε μπορούν να δουν την αλήθεια, μέσα σ΄ ετούτα τα γράμματα;

Το πρόβλημα της λειψυδρίας στην Ελλάδα σήμερα

Τον τελευταίο καιρό μονοπωλεί στην δημοσιότητα το θέμα της λειψυδρίας. Ο φετινός χειμώνας πέρασε με πολύ μικρά ποσοστά βροχοπτώσεων κι έφερε στο προσκήνιο αυτό το μεγάλο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν κυρίως οι αγρότες, αφού όλη η παραγωγή τους βασίζεται στα αποθέματα του νερού. Σε πολλές περιοχές της πατρίδας μας το πρόβλημα αυτό παρουσιάζεται εντονότατο, π.χ. στην Θεσσαλία, ενώ σε άλλες είναι σχεδόν ανύπαρκτο, π.χ. στη Μακεδονία. Δεν αποτελεί όμως ένα πρόβλημα που παίρνει τοπικές διαστάσεις, αλλά είναι ανάγκη να αντιμετωπιστεί στο σύνολό του. Και αυτό μόνο από την Ελληνική Πολιτεία μπορεί να πραγματοποιηθεί.