Αγ. Ιωάνου Χρυσοστόμου: Λόγος εἰς Πέτρον τόν ἀπόστολον καί Ὴλίαν τόν προφήτην (Μέρος Γ')

PG 50, 735 εξ.
(Απόδοση στη Νεοελληνική: π. Χερουβείμ Βελέτζας)

Μέρος Α'
Μέρος Β'

γ. Σήμερα δε γι αυτό βγήκα να πω τον λόγο υπέρ αυτών (ΣτΜ: εννοεί τον Πέτρο και τον Ηλία), ότι δηλαδή γι αυτό δεν έγινε άγγελος ιερέας, αλλά άνθρωπος (γεννημένος) από άνθρωπο, ώστε να μη θανατώνονται από αναμάρτητο εκείνοι που αμαρτάνουν. Γιατί εάν ο ιερεύς ήταν άγγελος που δεν αμαρτάνει, θα τιμωρούσε ακαριαία εκείνους που αμαρτάνουν· αλλά γι αυτό έγινε άνθρωπος, ώστε να γνωρίζει μαζί με τον ομοιοπαθή, παίρνοντας υπόμνηση για τους ομόφυλους από τα δικά του πάθη. Έπειτα είπαμε ότι και τους μεγάλους, στους οποίους έμελλε να εμπιστευθεί πολύν λαό, συγχώρησε να υποπέσουν στην αμαρτία και τους έδωσε την συγγνώμη, ώστε μετά ταύτα να να γίνουν και αυτοί φιλανθρωπότεροι από αυτά που παιδεύτηκαν. Και προέβαλλα τον Απόστολο Πέτρο, ο οποίος συγχωρέθηκε μεν να αμαρτήσει, με την μετάνοια δε να εξαλείψει την αμαρτία εξαιτίας της φιλανθρωπίας του Θεού. Έλα όμως να επανέλθουμε στον Ηλία, και να δείξουμε το πέλαγος των κατορθωμάτων του, γιατί ο Θεός μεν θέλησε να δείξει φιλανθρωπία, ο Ηλίας όμως δεν έγινε φιλάνθρωπος· και ήθελε (ο Θεός) να δώσει βροχή, αλλά επιζητούσε την παράκληση του δούλου Του. Τι συνέβη λοιπόν; Παρήλθε ο Ηλίας όλον τον δρόμο και ήλθε στα Σάρεφθα της Σιδώνας και είδε κάποια γυναίκα χήρα να μαζεύει ξύλα. Βλέπε όμως την φιλοσοφία και την πίστη του Ηλία. Πάλι άλλο πέλαγος αρετής τον διαδέχτηκε.

Αγ. Ιωάνου Χρυσοστόμου: Λόγος εἰς Πέτρον τόν ἀπόστολον καί Ὴλίαν τόν προφήτην (Μέρος Β')

PG 50, 735 εξ.
(Απόδοση στη Νεοελληνική: π. Χερουβείμ Βελέτζας)

Μέρος Α'

β. Γιατί όμως αφού στάθηκα μέχρι τον Πέτρο ανέλυσα την υπόθεση ότι είναι τέτοια, και δεν ανεβαίνω με λίγα λόγια και σε άλλο πρόσωπο; Φέρε μου στο μέσον· και εννοώ τον Ηλία, τον προφήτη εκείνο, τον επίγειο άγγελο και επουράνιο άνθρωπο, εκείνον που βάδιζε κάτω και κρατούσε τα ουράνια ηνία, τον τρίμετρο άνθρωπο και βαδίζοντα στα ύψη, εκείνον που πέταξε μέχρι τις αψίδες του ουρανού, τον ταμία των υδάτων, του οποίου η γλώσσα έγινε θησαυρός των υδάτων και κλειδί των ουρανών· ο πτωχός και πλούσιος, ο απλούς και φιλόσοφος, πτωχός μεν επειδή δεν είχε τίποτα, πλούσιος δε επειδή στην γλώσσα του κατείχε τα σύννεφα της βροχής. Και αυτός ήταν επίσης απότομος προς τους αμαρτάνοντας ούτως ώστε να ευχηθεί κάποτε να μη βρέξει· και τι λέει; “Ζει Κύριος”, λέει, “αν βρέξει παρεκτός αν το πω εγώ” (Βλ. Α' Βασιλ. 17 εξ.).

Αγ. Ιωάνου Χρυσοστόμου: Λόγος εἰς Πέτρον τόν ἀπόστολον καί Ἠλίαν τόν προφήτην (Μέρος Α')

PG 50, 735 εξ.
(Απόδοση στη Νεοελληνική: π. Χερουβείμ Βελέτζας )

α. Λίγοι μαζευτήκαμε σήμερα· άραγε ποιο το αίτιο; Μνήμη μαρτύρων επιτελούμε και κανείς δεν μάς συνάντησε. Μήπως η απόσταση του δρόμου υπέβαλε την ραθυμία; Αλλά πολύ περισσότερο τους εμπόδισε η ραθυμία, όχι η απόσταση του δρόμου. Γιατί όπως τον ενάρετο και με ζωηρή προαίρεση δεν δύναται τίποτα να τον εμποδίσει, έτσι και τον ράθυμο και πεπτωκότα όλα μπορούν να τον εμποδίσουν. Οι μάρτυρες έχυσαν το αίμα τους υπέρ της αληθείας, και συ δεν καταφρονείς ούτε την βραχεία οδό; Εκείνοι απέθεσαν το κεφάλι τους για τον Χριστό, και συ δεν θέλεις να συναντηθείς έξω από την πόλη για τον Δεσπότη; Ο Δεσπότης για σένα πέθανε, και συ τεμπελιάζεις γι αυτόν; Μνήμη μαρτύρων και συ τεμπελιάζεις και ξάπλωσες; Πρέπει να έλθεις και να δεις τον διάβολο νικημένο και τον μάρτυρα νικητή και τον Θεό να δοξάζεται και την Εκκλησία να στεφανώνεται. Αλλά η πρόφαση αυτών είναι η εξής: Είμαι αμαρτωλός, λέει, και δεν δύναμαι να προσέλθω. Επειδή ακριβώς είσαι αμαρτωλός, έλα για να μη εκπέσεις από την δικαιοσύνη. Πες μου, ποιος άνθρωπος είναι αναμάρτητος; Αλλά γι αυτό (υπάρχει) θυσία και Εκκλησία, γι αυτό προσευχές και νηστείες, επειδή είναι πολλά τα τραύματα της ψυχής· και γι αυτό υπάρχουν τα ενάντια σε αυτά φάρμακα, και για το καθένα από τα τραύματα της ψυχής κατασκευάστηκε το κατάλληλο φάρμακο. Έχεις την Εκκλησία που προσφέρει θυσίες, τις ευχές των Πατέρων, την χορηγία του Αγίου Πνεύματος, τις μνήμες των μαρτύρων, τη σύναξη των αγίων, και πολλά παρόμοια τα οποία δύνανται να σε ανακαλέσουν από την αμαρτία στην δικαιοσύνη· δεν προσήλθες σε προσευχή (μνήμης) μαρτύρων, ποια συγγνώμη έχεις; Δεν μεσολαβεί κανένα κακό και εμποδίστηκες από την κοινωνία με τους μάρτυρες; Αλλά σε κράτησε φροντίδα βιοτική; Ακόμη μεγαλύτερο το έγκλημα. Δεν δάνεισες μικρή ώρα στον Θεό, για να λάβεις ολόκληρη ημέρα;

«Συ τις ει ο κρίνων αλλότριον οικέτην;» (Ρωμ. 14,4)

Ταμπέλες γέμισαν οι δρόμοι, οι πόλεις, τα χωριά. Κάποτε ήταν ελάχιστες, "οδοδείκτες" τις έλεγαν, γιατί έδειχναν το δρόμο στους διαβάτες. Άντε και μερικές στήλες, να θυμίζουν γεγονότα και πρόσωπα του ένδοξου παρελθόντος. Σήμερα έχει γεμίσει ο τόπος. Πινακίδες κάθε είδους στολίζουν τους δρόμους και τα καταστήματα, και μέσα σε τούτη την πολυφωνία προσπαθούν να προσελκύσουν τους εκάστοτε "πιστούς", προβάλλοντας συχνά παραπλανητικές πληροφορίες για το διαλαλούμενο. Υπάρχουν ωστόσο και ταμπέλες αόρατες, αυτές που κολλάμε πάνω μας και κυρίως στους άλλους. Ταμπέλες στην πλειονότητά τους ψεύτικες, τις οποίες κατεργάζεται ο εθελοτυφλών εγωισμός μας.

Ο έλεγχος της αμαρτίας κατά τον Μ. Φώτιο


«Καὶ μὴ συγκοινωνεῖτε. ἔργα σκότους» είπε, ονομάζοντας γενικά κάθε αμαρτία. Και γιατί, θα πεις, δεν ανέφερε κάθε μια από αυτές τις πράξεις με το όνομά της; Επειδή και μόνο με το να τις αναφέρει γεμίζει από αισχρότητα ακόμα κι αυτός που τις απαριθμεί. Αλλά έτσι (να) «ἐλέγχετε» λέει, αντιπαραθέτοντας τον δικό σας βίο. Γιατί δεν λέω τίποτα όταν ελέγχω αυτούς απαριθμώντας τις πράξεις τους και ντροπιάζοντάς τους – επειδή γνωρίζω ότι οι μεγάλοι κι ενάρετοι θεωρούν ως αισχρότητα και την μνημόνευση αυτών – γιατί, λέγω, πολύ περισσότερο θα ελεγχθούν όταν λάμψουν οι αρετές μέσα από τα έργα μας, παρά εάν κάποιος με τα λόγια τούς ανακάλυπτε. Αλλά όλα τα έργα αυτών ελέγχονται πολύ περισσότερο από το φως του δικού μας βίου και αποκαλύπτονται και φανερώνονται, και όταν φανερωθούν φωτίζονται και μεταβαίνουν και μεταποιούνται προς το καλύτερο, διότι η φανέρωση των κρυφών (αμαρτημάτων) μέσα από την ενάρετη πολιτεία, προτρέπει σε επίγνωση, και η επίγνωση με τη σειρά της γίνεται αρχή επιστροφής, κι αυτή πάλι καταλήγει στην εργασία της αρετής, η οποία είναι «φῶς», και πρόξενος εκείνου του φωτός (που αναφέραμε). Και πάλι (είναι) φως, επειδή αφού πρώτα τυφλώσει τα δικά μας πάθη, καταφωτίζει το ηγεμονικό και το κάνει να βλέπει την ασχημοσύνη και την αισχρότητα και την ασχήμια της αμαρτίας.

Μὴ ἀθετήσωμεν τὴν κλῆσιν ἡμῶν



Ελάτε λοιπόν αδελφοί, όσοι έχουμε λάβει το όνομα της πίστεως και αξιωθήκαμε να ονομαζόμαστε λαός του Χριστού, ας μη αθετήσουμε την κλήση μας μήτε να καταλερώσουμε την πίστη μας με άτοπα έργα. Δεν αρκεί μόνο να λέγεται ότι κάποιος είναι πιστός, αλλά ας κάνουμε έμπρακτα φανερή την πίστη μας. Γιατί, λέει, ένας πατέρας είχε δυο γιους και είπε στον ένα «πήγαινε, να δουλέψεις στο αμπέλι». Αυτός μεν υποσχέθηκε, όμως δεν εκπλήρωσε την υπόσχεση. Έπειτα λέει στον άλλο. Εκείνος αρνήθηκε μεν με τα λόγια, αλλά έφερε εις πέρας το έργο για το οποίο έλαβε εντολή. Και κατηγορείται βέβαια ο πρώτος, ενώ ο δεύτερος καλολογείται.

Αστερίου Ξενοπολίτου, περί τοῦ Χριστόν ὁμολογοῦντος

Μοναχοί τρεῖς συνεζήτουν περί πίστεως, και ὁ μέν εἶς ἑαυτόν ἐκάλει ζηλωτήν, τόν δέ ἔτερον οἰκουμενιστήν, ὁ δέ ἑαυτόν μέν ἑνωτικόν, τόν δέ πρῶτον φονταμενταλιστήν. Ὁ δέ τρίτος ὲσιώπα. Στραφέντες οὖν ἀμφότεροι ἠρώτουν αὐτόν, σύ τί περί σοῦ λέγεις; Ὁ δέ Χριστοῦ, φησιν, εἰμί, φρονῶ δέ ὄτι οὐκ ἔξεστι ἑαυτούς ἄλλως χαρακτηρίζειν, σχίζοντες τό σῶμα τοῦ Σωτῆρος, ἀλλά δεῖ πάντας σκοπεῖν ἀξίως περιπατῆσαι τῆς κλήσεως ἧς ἐκλήθημεν, μετὰ πάσης ταπεινοφροσύνης καὶ πρᾳότητος, μετὰ μακροθυμίας, ἀνεχόμενοι ἀλλήλων ἐν ἀγάπῃ, σπουδάζοντες τηρεῖν τὴν ἑνότητα τοῦ Πνεύματος ἐν τῷ συνδέσμῳ τῆς εἰρήνης. Οὗτοι δέ ἐλοιδόρουν αὐτόν μεμφόμενοι, ὁ μέν ζηλωτής ὡς οὶκουμενιστήν εἶναι λέγων, ὁ δέ ἑνωτικός ὡς φονταμενταλιστήν .