Ο παλαιός και ο καινός άνθρωπος

(Απόστολος ΚΘ΄ Κυριακής)

«…απεκδυσάμενοι τον παλαιόν άνθρωπον συν ταις πράξεσιν αυτού και ενδυσάμενοι τον νέον τον ανακαινούμενον εις επίγνωσιν κατ’ εικόνα του κτίσαντος αυτόν…» (Κολ. 3, 9-10)

Αυτό το μικρό απόσπασμα από την προς Κολασσαείς Επιστολή του Αποστόλου Παύλου περιέχεται στην περικοπή που θα αναγνωσθεί αύριο κατά την τέλεση της Θείας Λειτουργίας και παρέχει σημαντικά σημεία προβληματισμού τόσο για την παρουσία ημών των Χριστιανών στον κόσμο, όσο και για την πορεία και κατάσταση της πνευματικής μας ζωής.

Ο Απόστολος Παύλος μας προτρέπει σε μια ριζική αλλαγή, όταν μας λέει να απεκδυθούμε τον παλαιό άνθρωπο και να ενδυθούμε τον νέο. Είναι αλήθεια ότι η απομάκρυνση του ανθρώπου από τον Θεό, πρώτα με το προπατορικό αμάρτημα και στη συνέχεια με την πλήρη αποστασία του ανθρώπου από το θέλημα του Κτίστη του, τον οδήγησε σε σκοτεινές ατραπούς, του αμαύρωσε το «κατ’ εικόνα», του διέστρεψε τον νου, τις σκέψεις και τις επιθυμίες, και τον έφερε τελικά στην διάπραξη των έργων της ανομίας και της αμαρτίας. Αυτή την άθλια κατάσταση, όπως βέβαια όλοι μας γνωρίζουμε, ήλθε να ανατρέψει ο Κύριος Ιησούς Χριστός, και να δώσει την ευκαιρία σε όποιον το θελήσει, να Τον ακολουθήσει στην οδό της Ζωής και της Σωτηρίας.
Αυτή λοιπόν την ανάγκη τονίζει σήμερα ο Απόστολος Παύλος, ενώ ταυτόχρονα γίνεται πιο σαφής και μας δείχνει και τον τρόπο της μεταστροφής στον Χριστό. Για να ενδυθούμε, λέει, τον νέο άνθρωπο, θα πρέπει προηγουμένως να αποβάλλουμε τον παλαιό, όπως θα κάναμε με ένα παλαιό και καταρρακωμένο ένδυμα. Και είναι ίσως απορίας άξιο, γιατί ο Παύλος μεταχειρίζεται την παρομοίωση του ενδύματος; Χρησιμοποιεί αυτή την εικόνα, επειδή ακριβώς η αμαρτία δεν είναι κάτι που από την φύση του φέρει ο άνθρωπος, αλλά την απέκτησε ύστερα από την δική του συναίνεση και επιλογή, και την περιβλήθηκε ως τρόπο σκέψεως και ζωής. Παλαιός άνθρωπος δεν είναι κάποιος άλλος άνθρωπος, ούτε βέβαια η ανθρώπινη φύση. Παλαιός άνθρωπος είναι ο άνθρωπος που έχει συμβιβαστεί με την αμαρτία, και ειδικότερα η προαίρεση του ανθρώπου, που έχει αποδεχθεί και έχει υιοθετήσει την ιδέα της αμαρτίας.
Αυτόν λοιπόν τον παλαιό άνθρωπο πρέπει να αποβάλουμε, μαζί με τα ιδιώματά του, την αμαρτωλή δηλαδή προαίρεση και τις πράξεις που την ακολουθούν, όπως αυτές απαριθμούνται στην ίδια συνάφεια της περικοπής. Και στην συνέχεια, απαλλαγμένοι από το βάρος της παλαιάς συνήθειας, να ενδυθούμε τον νέο άνθρωπο, που δεν είναι άλλος από αυτόν που διαθέτει προαίρεση καθαρή, αγιασμένη, εναρμονισμένη με το θέλημα του Θεού.
Αυτόν τον νέο άνθρωπο ενδυόμαστε στο Μυστήριο του Βαπτίσματος, αφού πρώτα, συμβολικά, έχουμε νεκρώσει μέσα στο αγιασμένο ύδωρ της κολυμβήθρας τον παλαιό άνθρωπο, και ψάλλουμε με χαρά το « Όσοι εις Χριστόν εβαπτίσθητε, Χριστόν ενεδύσασθε, Αλληλούια ».
Αυτός ο νέος άνθρωπος έχει και κάποιες άλλες ιδιότητες, όπως μας πληροφορεί ο Απόστολος Παύλος. Δεν είναι απλά νέος, αλλά ανακαινούμενος, δηλαδή ο νέος εν Χριστώ άνθρωπος δεν μοιάζει με κάποιο καινούριο ένδυμα που φορέσαμε σε αντικατάσταση του παλαιού που αποβάλλαμε. Ο νέος άνθρωπος δεν υπόκειται στην φθορά, όπως δεν υπόκειται στην φθορά το αναστημένο σώμα του Χριστού, έχει μάλιστα την δύναμη και την προοπτική να επιδρά και στην ανθρώπινη φύση, να την ανακαινίζει διαρκώς και να την ανανεώνει, όταν βέβαια ο άνθρωπος παραμένει ενωμένος με τον Θεό. Αυτή η διαρκώς τελουμένη ανακαίνιση του ανθρώπου είναι τελικά που αποκαθιστά το «κατ’ εικόνα», που μας κάνει κοινωνούς της Αναστάσεως και μετόχους της Βασιλείας του Θεού!
Υπάρχει και κάποιο άλλο σημείο: η ανακαίνιση του ανθρώπου δεν γίνεται αυτόματα, ή με κάποιο τρόπο μαγικό. Η λέξη «εις επίγνωσιν» που αναφέρει ο Απόστολος Παύλος είναι αρκετή για να μας προσδιορίσει το βάθος της πνευματικής ζωής. Η εν Χριστώ Ζωή είναι ζωή «εν επιγνώσει», όπου δηλαδή συνειδητά ο άνθρωπος προσεγγίζει το Θείο, γίνεται γνώστης των μυστηρίων του Θεού, συνειδητά και εν επιγνώσει κοινωνεί μαζί Του και με πλήρη επίγνωση βιώνει ολόκληρο το νόημα της Ορθοδοξίας και της ανοδικής προς τον Ουρανό πορείας.
Αυτή η πνευματική πορεία, όπως μας την περιγράφει η αυριανή περικοπή, θα έπρεπε να ακολουθείται από όλους τους Χριστιανούς και να χαρακτηρίζει την ζωή τους. Αυτή η ανακαινιστική δύναμη του Θεού έχει την δύναμη όχι μόνο να ανακαινίσει τον έσω άνθρωπο, αλλά και ολόκληρη την κτίση, μέσω του εν Χριστώ ανακαινισμένου ανθρώπου. Αποτελεί ωστόσο τραγική διαπίστωση ότι ο σύγχρονος τρόπος ζωής δεν επιτρέπει συχνά στους ανθρώπους να ζήσουν την εν Χριστώ Ζωή σε ολόκληρο το βάθος και σε όλες τις διαστάσεις της. Και μια απόδειξη περί αυτού αποτελεί ο τρόπος που αντιμετωπίζει και μεταχειρίζεται την Δημιουργία. Ο αναγεννημένος άνθρωπος, όπως χαρακτηριστικά βλέπουμε στο πρόσωπο πολλών αγίων, σέβεται την κτίση και ζει σε αρμονία με αυτή. Η σύγχρονη «Χριστιανική» - όπως θέλει να λέγεται- δυτική κοινωνία καταστρέφει την κτίση, απομυζά τους πόρους της, καταστρέφει κάθε ομορφιά, σκορπά τον θάνατο και δηλητηριάζει σταδιακά, με κάθε είδους τοξικές, χημικές ή ραδιενεργές ουσίες, τον πλανήτη που τον φιλοξενεί.

Μέσα στην σύγχρονη βαβυλωνία είναι καιρός να σκεφτούμε σοβαρά την πνευματική μας πορεία και την επιμέλεια της ψυχής μας, που είναι αθάνατη. Ο κόσμος κείται «εν τω πονηρώ» και αυτό δεν θα πάψει ποτέ να συμβαίνει. Εμείς όμως, δεν ανήκουμε στον κόσμο, γιατί ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός μάς ξεχώρισε από τον κόσμο. Πέρα λοιπόν και έξω από τα κοσμικά κριτήρια, η πνευματική ζωή θα παραμένει για μας το ζητούμενο. Και τα χαρακτηριστικά της πνευματικής μας ζωής, της εν Χριστώ ζωής, μας τα περιέγραψε ακριβέστατα στους στίχους που σχολιάσαμε ο Απόστολος Παύλος: είναι η απόρριψη του παλαιού ανθρώπου, η ένδυση του νέου ανθρώπου, η συνειδητή πνευματική πορεία, η γνώση του Θεού και η επίγνωση της ανθρώπινης καταστάσεως, η ανακαινιστική πορεία προς αποκατάσταση του αρχαίου κάλλους, κατ’ εικόνα του Θεού που μας εδημιούργησε και έγινε άνθρωπος για να μας σώσει! Αμήν.
(2001)

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου