Ἀστερίου Ξενοπολίτου*, περί τῶν πειρασμῶν

Δόκιμός τις, ἀναλαβών παρά τοῦ προεστῶτος διακονίαν κανδηλάπτου καί προσερχόμενος μεσονυκτίως ἐν τῷ ναῷ μόνος πρό πάντων τῶν ἀδελφῶν, ἑπειράζετο πολλά ὑπό τοῦ διαβόλου, φόβον ἐκχέοντος ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ, ὡς δῆθεν ἐκ τοῦ σκότους προεχομένου, καί μήποτε ὁ μιαρός ὄπισθεν ἁρπάσῃ αὐτοῦ καί κρατήσῃ. Ἐντρεπόμενος δέ ὲξαγορεῦσαι τόν τοιοῦτον λογισμόν τῷ προεστῶτι, πολλάκις ἔντρομος ἔφερεν τήν διακονίαν, μέχρι τῆς διατεταγμένης ὥρας, καθ' ἥν ἅπαντες οἱ ἀδελφοί προσήρχοντο διά τήν κοινήν δέησιν καί ἱερουργίαν. Μιᾷ δέ νυκτί, ὅτε κατά τό σύνηθες ὑπό τοῦ πειρασμοῦ ἐταράττετο, καί μή δυνάμενος ἔτι τόν τρόμον φέρειν, προσέπεσεν ἐνώπιον τῆς εἰκόνος τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου λέγων· «ἐγώγε Μητέρα σε καί προστᾶτιν ἔχω, ἐγκαταλείψας οἴκον πατρῷον καί γονεῖς καί ἀδελφούς, καί νῦν καθικετεύω σε ταύτην τήν ἀπειλήν φυγάδευσον ἀπ' ἐμοῦ τοῦ ασθενοῦς καί μή δυναμένου ἀντιστῆναι. Εἰ δέ πάλιν ἐπιτρέψῃς, καθ' ἅ σύ γιγνώσκεις καί βούλεσαι, παρακαλῶ σε, Μῆτερ, ἐμήν ψυχήν διαφύλαξον καί πᾶσαν προσβολήν πρός τό συμφέρον ποίησον». Καί παραχρῆμα, πρό τοῦ ἐκεῖνον περαιῶσαι τήν ἱκεσίαν, ἅπας ὁ φόβος καί ὁ τρόμος διελύθη, οὐ μή γε μόνον κατά τήν εἰρημένην, ἀλλ' οὐδέπω ἀπό τοῦδε ἐπανελθών.

Ὅτι μοναχοῦ ἔργον ἡ ἡσυχία ἐστι

καί περί τοῦ τόν κοσμον ἀφιέναι καί τάς φροντίδας αὐτοῦ, 

καί τούς ἄρχοντας, καί τάς πολυτελεῖς φιλοξενίας

Μεγάλου Αθανασίου, PG 28.845


Τοιοῦτος ὁ μοναχὸς͵ καὶ οὕτω χρὴ εἶναι τὸν μοναχὸν͵ ἀπεχόμενον ἀπὸ γηΐνων πραγμάτων· οὐ μὴν δὲ ἀλλὰ καὶ Χριστοῦ στρατιώτην͵ ἄϋλον͵ ἀμέριμνον͵ πάσης πραγματευτικῆς ἐννοίας καὶ πράξεως ἐκτός. Ἐν τούτοις ἤτω ὁ μοναχὸς͵ μάλιστα ὁ πᾶσαν ὕλην τοῦ κόσμου τούτου καταλιπών· καὶ ἐπὶ τὰ ὡραῖα κάλλη τῆς ἡσυχίας ἡ ἄσκησις͵ ἡδὺς ὁ βίος͵ ἡ πρᾶξις τερπνή. Βούλει τοιγαροῦν͵ ἀγαπητὲ͵ τὸν μονήρη βίον ἀναλαβεῖν͵ καὶ ἐπὶ τὰ τῆς ἡσυχίας ἀποτρέχειν τρόπαια· ἄφες ἐκεῖ τὸν κόσμον καὶ τὰς τοῦ κόσμου φροντίδας͵ τάς τε ἐπὶ τούτων ἀρχάς τε καὶ ἐξουσίας͵ τουτέστι μόνος ἄϋλος ἔσο͵ ἀπαθὴς͵ πάσης ἐπιθυμίας ἐκτὸς͵ ἵνα͵ τῆς ἐκ τούτων περιστάσεως ἀλλότριος γενόμενος͵ δυνηθῇς ἡσυχάζειν καλῶς. Εἰ μὴ γάρ τις τούτων ἑαυτὸν ὑπεξάρῃ͵ οὐκ ἂν δυνηθῇ ταύτην κατορθῶσαι τὴν πολιτείαν. Τροφῶν βραχέων ἀντέχου καὶ εὐκαταφρονήτων͵ μὴ πολλῶν καὶ εὐπεριστάτων͵ ἢ μᾶλλον ἀπεριστάτων. Ἐὰν δὲ καὶ ὡς φιλοξενίας χάριν περὶ τὰ πολυτελῆ λογισμὸς γένηται͵ ἄφες τοῦτον ἐκεῖ͵ μὴ ὅλως πεισθῇς αὐτῷ· ἐνεδρεύει γάρ σε διὰ τούτου ὁ ὑπεναντίος͵ τοῦ ἀποστῆσαι τῆς ἡσυχίας. 

 

Κυριακή ιστ' επιστολών (28-9-2014)

Τα όπλα της δικαιοσύνης, τα δεξιά και τα αριστερά

Β' Κορ. 6.1-10  

Ἀδελφοί, συνεργοῦντες δὲ καὶ παρακαλοῦμεν μὴ εἰς κενὸν τὴν χάριν τοῦ Θεοῦ δέξασθαι ὑμᾶς· 2 - λέγει γάρ· καιρῷ δεκτῷ ἐπήκουσά σου καὶ ἐν ἡμέρᾳ σωτηρίας ἐβοήθησά σοι· ἰδοὺ νῦν καιρὸς εὐπρόσδεκτος, ἰδοὺ νῦν ἡμέρα σωτηρίας - 3 μηδεμίαν ἐν μηδενὶ διδόντες προσκοπήν, ἵνα μὴ μωμηθῇ ἡ διακονία, 4 ἀλλ' ἐν παντὶ συνιστῶντες ἑαυτοὺς ὡς Θεοῦ διάκονοι, ἐν ὑπομονῇ πολλῇ, ἐν θλίψεσιν, ἐν ἀνάγκαις, ἐν στενοχωρίαις, 5 ἐν πληγαῖς, ἐν φυλακαῖς, ἐν ἀκαταστασίαις, ἐν κόποις, ἐν ἀγρυπνίαις, ἐν νηστείαις, 6 ἐν ἁγνότητι, ἐν γνώσει, ἐν μακροθυμίᾳ, ἐν χρηστότητι, ἐν Πνεύματι ἁγίῳ, ἐν ἀγάπῃ ἀνυποκρίτῳ, 7 ἐν λόγῳ ἀληθείας, ἐν δυνάμει Θεοῦ, διὰ τῶν ὅπλων τῆς δικαιοσύνης τῶν δεξιῶν καὶ ἀριστερῶν, 8 διὰ δόξης καὶ ἀτιμίας, διὰ δυσφημίας καὶ εὐφημίας, ὡς πλάνοι καὶ ἀληθεῖς, 9 ὡς ἀγνοούμενοι καὶ ἐπιγινωσκόμενοι, ὡς ἀποθνήσκοντες καὶ ἰδοὺ ζῶμεν, ὡς παιδευόμενοι καὶ μὴ θανατούμενοι, 10 ὡς λυπούμενοι ἀεὶ δὲ χαίροντες, ὡς πτωχοὶ, πολλοὺς δὲ πλουτίζοντες, ὡς μηδὲν ἔχοντες καὶ πάντα κατέχοντες.

Σάς παρακαλώ, μάς λέει σήμερα ο απόστολος Παύλος, να δεχθείτε την χάρη του Θεού και μη την αφήσετε να πέσει στο κενό, ενώ στη συνέχεια επεξηγεί το νόημα της προτροπής του, συνδέοντας την πίστη με τα έργα του αληθινού μαθητή του Χριστού, και τέλος απαριθμεί τις δυσκολίες και τις ευλογίες της εν Χριστώ ζωής αλλά και τα πνευματικά όπλα με τα οποία οφείλουμε να είμαστε οπλισμένοι. Μην αφήνετε, λέει, την χάρη του Θεού να πέσει στο κενό, δεχθείτε δηλαδή την ευεργεσία της απολυτρώσεως, διά της πίστεως στο μυστήριο της ενανθρωπήσεως του Υιού και Λόγου του Θεού και εν συνεχεία του Πάθους και της Αναστάσεως του Χριστού, και επικυρώστε αυτή την πίστη σας και την δωρεά του Θεού με τα αντίστοιχα έργα. Διότι ποιο το όφελος, αν με τα λόγια πιστεύουμε στον Θεό και αποδεχόμαστε τις ευεργεσίες του και ενώ έχουμε γίνει φίλοι του επιστρέφουμε στα πάθη μας; γιατί όταν αμαρτάνουμε ο ίδιος μας ο βίος μάς καθιστά εχθρούς του Θεού και ακυρώνει όσα με τα λόγια διακηρύσσουμε και αφήνει έτσι την χάρη του Θεού να πέσει στο κενό.

Οι θλίψεις και η αντιμετώπισή τους

Αγ. Ιωάννου του Χρυσοστόμου, Ερμηνεία στην προς Τίτον επιστολή, PG 62.699 εξ.

(Απόδοση στη Νεοελληνική: π. Χερουβείμ Βελέτζας)

Αυτό συμβαίνει και τώρα, εάν θέλουμε να σταθούμε με γενναιότητα και ανδρεία απέναντι στους επερχόμενους πειρασμούς, εάν δηλαδή έχουμε την ελπίδα μας στον Θεό εμείς μεν θα είμαστε σε ασφάλεια και ευρυχωρία, ενώ εκείνοι που μάς πειράζουν θα χαθούν. Γιατί λέει ότι εκείνος που σκάβει το λάκκο του άλλου, θα πέσει ο ίδιος μέσα (Ψαλμ. 7.16). Κι αν ακόμα δέσουν τα χέρια και τα πόδια, η θλίψη θα έχει τη δύναμη να τους λύσει. Γιατί δες το θαυμαστό: εκείνους που οι άνθρωποι έδεσαν, τους έλυσε η φωτιά. Κι όπως ακριβώς αν παραδώσει κανείς κάποιους από τους φίλους του στους δούλους (για να τους βασανίσουν), εκείνοι όμως επειδή ντρέπονται την φιλία του δεσπότου όχι μόνο δεν τους καταφθείρουν αλλά αποδίδουν σε αυτούς μεγάλη τιμή, έτσι και η φωτιά, επειδή εγνώριζε ότι οι παίδες εκείνοι ήταν φίλοι του Δεσπότου αυτού, και τα δεσμά τους έσπασε, και τους έλυσε και τους άφησε (άθικτους), και έγινε έδαφος γι αυτούς και καταπατούνταν από αυτούς, όπως έπρεπε, γιατί είχαν ριφθεί (στην κάμινο) για την δόξα του Θεού. Όσοι βρισκόμαστε σε θλίψη, αυτά τα υποδείγματα κατέχουμε.

Κυριακή μετά την Ύψωσιν (21-9-2014)

Ο Νόμος και η κατά Χριστόν ζωή

Γαλ. 2.16-20 

Ἀδελφοί εἰδότες ὅτι οὐ δικαιοῦται ἄνθρωπος ἐξ ἔργων νόμου ἐὰν μὴ διὰ πίστεως Ἰησοῦ Χριστοῦ, καὶ ἡμεῖς εἰς Χριστὸν Ἰησοῦν ἐπιστεύσαμεν, ἵνα δικαιωθῶμεν ἐκ πίστεως Χριστοῦ καὶ οὐκ ἐξ ἔργων νόμου, διότι οὐ δικαιωθήσεται ἐξ ἔργων νόμου πᾶσα σάρξ. 17 Εἰ δὲ ζητοῦντες δικαιωθῆναι ἐν Χριστῷ εὑρέθημεν καὶ αὐτοὶ ἁμαρτωλοί, ἆρα Χριστὸς ἁμαρτίας διάκονος; μὴ γένοιτο. 18 εἰ γὰρ ἃ κατέλυσα ταῦτα πάλιν οἰκοδομῶ, παραβάτην ἐμαυτὸν συνίστημι. 19 ἐγὼ γὰρ διὰ νόμου νόμῳ ἀπέθανον, ἵνα Θεῷ ζήσω. 20 Χριστῷ συνεσταύρωμαι· ζῶ δὲ οὐκέτι ἐγώ, ζῇ δὲ ἐν ἐμοὶ Χριστός·


«Ἐγὼ γὰρ διὰ νόμου νόμῳ ἀπέθανον, ἵνα Θεῷ ζήσω. Χριστῷ συνεσταύρωμαι· ζῶ δὲ οὐκέτι ἐγώ, ζῇ δὲ ἐν ἐμοὶ Χριστός» (Γαλ. 2.19-20). Με αυτή την φράση συνοψίζει ο Απόστολος Παύλος όλα όσα εξηγεί στην επιστολή του προς τους Γαλάτες, η οποία αποτελεί απάντηση στο ερώτημα εάν οι χριστιανοί πρέπει να τηρούν τις εντολές του Μωσαϊκού νόμου. Η αφορμή βέβαια είχε δοθεί από το ζήτημα που είχε προκύψει την εποχή εκείνη, αν δηλαδή οι εξ εθνών χριστιανοί έπρεπε να περιτέμνονται ή όχι. Ο Απόστολος Παύλος δίνει με την επιστολή αυτή μία σαφή και κατηγορηματική απάντηση, η σπουδαιότητα της οποίας οδήγησε την Εκκλησία ώστε να ορίσει αποσπάσματα της προς Γαλάτας επιστολής να διαβάζονται την Κυριακή πριν από την Ύψωση του Τιμίου Σταυρού και την Κυριακή μετά την Ύψωση.

Η Ύψωση του Τιμίου Σταυρού (14-9-2014)

Το σκάνδαλο του Σταυρού 

Α' Κορ. 1.18-24
Ἀδελφοί, ὁ λόγος γὰρ ὁ τοῦ σταυροῦ τοῖς μὲν ἀπολλυμένοις μωρία ἐστί, τοῖς δὲ σῳζομένοις ἡμῖν δύναμις Θεοῦ ἐστι. 19 γέγραπται γάρ· ἀπολῶ τὴν σοφίαν τῶν σοφῶν, καὶ τὴν σύνεσιν τῶν συνετῶν ἀθετήσω. 20 ποῦ σοφός; ποῦ γραμματεύς; ποῦ συζητητὴς τοῦ αἰῶνος τούτου; οὐχὶ ἐμώρανεν ὁ Θεὸς τὴν σοφίαν τοῦ κόσμου τούτου; 21 ἐπειδὴ γὰρ ἐν τῇ σοφίᾳ τοῦ Θεοῦ οὐκ ἔγνω ὁ κόσμος διὰ τῆς σοφίας τὸν Θεόν, εὐδόκησεν ὁ Θεὸς διὰ τῆς μωρίας τοῦ κηρύγματος σῶσαι τοὺς πιστεύοντας. 22 ἐπειδὴ καὶ Ἰουδαῖοι σημεῖον αἰτοῦσι καὶ Ἕλληνες σοφίαν ζητοῦσιν, 23 ἡμεῖς δὲ κηρύσσομεν Χριστὸν ἐσταυρωμένον, Ἰουδαίοις μὲν σκάνδαλον, Ἕλλησι δὲ μωρίαν, 24 αὐτοῖς δὲ τοῖς κλητοῖς, Ἰουδαίοις τε καὶ Ἕλλησι, Χριστὸν Θεοῦ δύναμιν καὶ Θεοῦ σοφίαν.


Εορτάζει σήμερα η αγία μας Εκκλησία την Ύψωση του Τιμίου Σταυρού και ο απόστολος Παύλος μάς λέει ότι ο λόγος του Σταυρού για τους μεν απολλυμένους είναι μωρία, ενώ για εμάς τους σωζομένους αποτελεί Θεού δύναμη και Θεού σοφία. Και απολλυμένοους ονομάζει εκείνους που δεν έχουν πιστέψει ότι ο Ιησούς Χριστός είναι ο σαρκωθείς Υιός του Θεού και λυτρωτής του κόσμου, και επομένως δεν έχουν γευτεί την χάρη και την χαρά της εν Χριστώ ζωής. Γι αυτό και προσθέτει το προφητικό του Ιερεμία, ότι “θα απωλέσω την σοφία των σοφών και την σύνεση των συνετών θα αθετήσω” (Ιερ. 29.14). Απέναντι δηλαδή στην σοφία του κόσμου αντιπαραβάλει την πίστη, γι αυτό και καταλήγει λέγοντας ότι επειδή οι μεν Ιουδαίοι επιζητούν κάποιο θαύμα, ενώ οι εθνικοί φιλόσοφοι αναζητούν την σοφία, εμείς κηρύττουμε Χριστόν εσταυρωμένο, ο οποίος για τους μεν Ιουδαίους είναι σκάνδαλο και για τους εθνικούς μωρία, για όσους όμως από αυτούς έχουν κληθεί και πιστέψει είναι Θεού δύναμη και Θεού σοφία.

Kυριακή προ της Υψώσεως (7-9-2014)

Το καύχημα του Σταυρού

Γαλ. 6, 11-17
Ἀδελφοί, ἴδετε πηλίκοις ὑμῖν γράμμασιν ἔγραψα τῇ ἐμῇ χειρί. 12 ὅσοι θέλουσιν εὐπροσωπῆσαι ἐν σαρκί, οὗτοι ἀναγκάζουσιν ὑμᾶς περιτέμνεσθαι, μόνον ἵνα μὴ τῷ σταυρῷ τοῦ Χριστοῦ διώκωνται. 13 οὐδὲ γὰρ οἱ περιτετμημένοι αὐτοὶ νόμον φυλάσσουσιν, ἀλλὰ θέλουσιν ὑμᾶς περιτέμνεσθαι, ἵνα ἐν τῇ ὑμετέρᾳ σαρκὶ καυχήσωνται. 14 Ἐμοὶ δὲ μὴ γένοιτο καυχᾶσθαι εἰ μὴ ἐν τῷ σταυρῷ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, δι' οὗ ἐμοὶ κόσμος ἐσταύρωται κἀγὼ τῷ κόσμῳ. 15 ἐν γὰρ Χριστῷ Ἰησοῦ οὔτε περιτομή τι ἰσχύει οὔτε ἀκροβυστία, ἀλλὰ καινὴ κτίσις. 16 καὶ ὅσοι τῷ κανόνι τούτῳ στοιχήσουσιν, εἰρήνη ἐπ' αὐτοὺς καὶ ἔλεος, καὶ ἐπὶ τὸν Ἰσραὴλ τοῦ Θεοῦ. 17 Τοῦ λοιποῦ κόπους μοι μηδεὶς παρεχέτω· ἐγὼ γὰρ τὰ στίγματα τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ ἐν τῷ σώματί μου βαστάζω.

Κυριακή προ της Yψώσεως του τιμίου Σταυρού σήμερα, και ο απόστολος Παύλος φέρνει ενώπιόν μας ένα δίλημμα που προέκυψε στην εποχή του, εάν δηλαδή οι χριστιανοί πρέπει να περιτέμνονται ή όχι. Το ζήτημα αυτό, όσο απλό κι αν φαίνεται, στην ουσία διαπραγματεύεται το ερώτημα εάν και κατά πόσον οι χριστιανοί οφείλουν να εφαρμόζουν τις εντολές του νόμου, δηλαδή της Παλαιάς Διαθήκης. Και τούτο, επειδή οι εξ ιουδαίων χριστιανοί της εποχής εκείνης θεωρούσαν ότι, εφόσον ο Χριστός δεν ήρθε να καταλύσει τον νόμο αλλά όπως είπε ο ίδιος* να τον τελειοποιήσει, έπρεπε και οι εξ εθνών χριστιανοί να περιτέμνονται, τηρώντας την θεμελιώδη διάταξη του Μωσαϊκού νόμου. Μάλιστα, όπως εξηγεί ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, πολλοί ισχυρίζονταν ότι και ο απόστολος Παύλος ήταν υπέρ αυτής της απόψεως.